همه چیز درباره ویروس آبله میمون

همه چیز درباره ویروس آبله میمون – ویروس آبله میمون – علائم بیماری آبله میمون – شیوع بیماری آبله میمون – آبله میمونی در ایران – درمان آبله میمونی

ویروس آبله میمون

در دوران پس از کرونا، با شیوع ویروس دیگری به نام ویروس آبله میمون روبه‌رو شده‌ایم. احتمالاً به دلیل سختی‌هایی که در دوران کرونا داشتیم، ترس از یک اپیدمی دیگر کمی ما را نگران کرده است. بااین‌حال در ابتدا باید با این بیماری آشنا شویم تا بتوانیم یک جمع‌بندی نهایی از خطرناک بودن آن ارائه کنیم و حتی بررسی کنیم که آیا امکان شیوع گسترده آن وجود دارد یا نه.

شیوع بیماری آبله میمونی

بیماری چگونه منتقل می‌شود؟

این ویروس می‌تواند از طریق تماس با شخص یا حیوان آلوده یا سطوح آلوده منتقل شود. اگر شما با فرد آلوده تماس فیزیکی برقرار کنید یا اینکه به مایعات بدن و پوست آسیب‌دیده آن‌ها دست بزنید، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید. از جهت تنفسی، اگر شما قطرات بزرگ تنفسی بیماران را استنشاق کنید، ممکن است بیمار شوید.

آبله میمون می‌تواند از طریق تماس جنسی گسترش یابد، اما این یک عفونت مقاربتی نیست. عفونت‌های مقاربتی از طریق مایع منی یا واژن منتقل می‌شود و در حال حاضر هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد شیوع ویروس آبله میمون از این طریق رخ می‌دهد.

این بیماری از طریق مایعات بدن فرد آلوده، مثل بزاق یا چرک که می‌تواند حامل ویروس باشد، گسترش می‌یابد. ملحفه‌ها یا لباس‌های آلوده به چنین مایعات آلوده به ویروس نیز می‌توانند منبع بالقوه عفونت باشند. با توجه‌ به ماهیت گسترده شیوع فعلی، اپیدمیولوژی‌ها و ویروس‌ شناسان در تلاش‌ هستند تا بفهمند که آیا انتقال فرد به‌ فرد این ویروس افزایش یافته است یا خیر.

 برخی از کارشناسان در حال مطالعه توالی‌های ژنتیکی ویروس به‌دست‌آمده از بیماران آلوده هستند تا ببینند آیا جهش‌هایی وجود دارد که بتواند ویروس را بیشتر از انواع دیگری آن مسری‌ تر کند یا خیر. آنها همچنین بررسی می‌کنند که آیا ویروس آبله میمون در مایع منی یا واژن وجود دارد یا نه تا بتوانند دید بهتری از جنسی بودن این بیماری ارائه دهند.

ویروس‌ها چگونه بر بدن اثر می‌گذارند؟

ویروس‌ها همگی پس از ورود به بدن شروع به تکثیر می‌کنند. آن‌ها به کمک پروتئین‌‌هایی که در سطح خود دارند به سلول‌های بدن متصل شده و ماده ژنتیکی خود را به درون سلول منتقل می‌کنند. این ماده ژنتیکی در نهایت درون سلول هدف تکثیر شده و پروتئین‌ها و مواد موردنظر خود را با بهره‌گیری از سلول میزبان می‌سازد. پس از انجام این کار، خود را مجدداً درست کرده و سلول‌های میزبان را پاره کرده و خارج می‌شود.

ویروس‌ها پس از آنکه از سلول اولیه خارج شدند، به سراغ دیگر سلول‌های بدن می‌روند و از طریق خون در بدن پخش می‌شوند. برای آنکه شما علائم ابتلا به یک بیماری را احساس کنید، باید ویروس‌ها به حد کافی در بدن تولید شده باشند که سیستم بدن شما را تحت‌تأثیر قرار دهند و شما احساس بیماری کنید. ویروس آبله میمون نیز از دسته زئونوزهاست، یعنی ویروسی است که از حیوانات به انسان منتقل شده است. بااین‌حال، در مقایسه با آبله انسانی علائم بالینی کمتری دارد.

ضایعات پوستی حاصل از ویروس آبله میمون

علائم و نشانه‌های ابتلا به این بیماری چیست؟

علائم بیماری آبله میمون یک تا دو هفته از عفونت ظاهر می‌شوند و در این زمان ویروس درحال‌ رشد در بدن شما است. پس از آنکه این بیماری خود را نشان داد، شما ممکن است ضایعات پوستی را ببینید که علائم خفیف‌ تری نسبت به خود آبله دارد. علائم اولیه این بیماری مانند آنفولانزا است، یعنی ممکن است تب، سردرد تا تنگی نفس را تجربه کنید که برای هرکسی ممکن است کمی متفاوت بروز کند. بین یک تا ۱۰ روز بعد از ابتلا، بثورات پوستی خود را بر روی اندام‌هایی مانند سر و بالاتنه نشان می‌دهد که در ادامه ممکن است به تاول‌های پرچرک تبدیل شود. علائم این بیماری ممکن است بین دو تا چهار هفته باقی بمانند، اما ضایعاتی که بر روی پوست ایجاد می‌شود بین دو تا سه هفته پوسته‌پوسته شده و از بین می‌روند.ویروس آبله میمون نادر بوده و معمولاً خطر مرگ ندارد. این بیماری در حدود ۱۰ درصد از افرادی که به آن مبتلا می‌شوند را می‌کشد. تصور می‌شود این بیماری که اکنون شیوع پیدا کرده است درصد مرگ‌ومیر پایین‌تر و زیر یک درصد را داشته باشد. برای درمان آبله میمونی می‌توان از ضدویروس‌هایی که هم‌اکنون نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند استفاده کرد. همچنین، واکسن‌هایی برای مقابله با این بیماری تولید شده‌اند.

آیا واکسن و درمان برای آبله میمون وجود دارد؟

همه بیماران آبله میمون در بیمارستان بستری نمی‌شوند. بسیاری از آن­ها خود به‌ خود بدون درمان و درحالی‌که به مدت سه هفته در خانه ایزوله هستند بهبود می‌یابند. برخی از کشورها، از جمله انگلستان، به افرادی که با فرد مبتلا تماس نزدیک داشتند، توصیه می‌کنند که به مدت ۲۱ روز قرنطینه شوند. در ایالات متحده نیز چنین قرنطینه‌ای لازم نیست؛ زیرا واکسن برای افرادی که در معرض ویروس قرار دارند در دسترس است.

در سال ۲۰۱۹، سازمان غذا و داروی ایالات متحده واکسن آبله میمون باواریا نوردیک به نام Jynneos را تأیید کرد که می‌تواند از شیوع بیماری آبله میمون جلوگیری کند یا شدت آن را کاهش دهد. واکسن دیگری به نام ACAM2000 که برای آبله تأیید شده است نیز می‌تواند استفاده شود. به‌عنوان‌ مثال، ایالات متحده و بریتانیا واکسن Jynneos را به کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که بیماران مبتلا را درمان می‌کنند یا ممکن است در معرض آن­ها قرار گرفته باشند، تزریق می‌کنند.

بااین‌حال، هیچ دارویی برای درمان آبله میمونی تأیید نشده است. یک داروی ضدویروسی خوراکی به نام Tecovirimat در سال ۲۰۱۸ توسط FDA برای درمان آبله تأیید شد، اما هیچ داده‌ای وجود ندارد که نشان دهد این دارو در انسان برای هر یک از این عفونت‌ها مؤثر است. برای بیماری شدید آبله میمون، ممکن است از دو داروی درمانی دیگر، یک سیدوفوویر ضدویروسی و یک آنتی‌بادی مونوکلونال به نام گلوبولین ایمنی واکسینیا استفاده شود.

تصویری از بثورات پوستی بیماری آبله میمونی

آبله میمون چه تفاوتی با SARS-CoV-2 دارد؟

برخلاف SARS-CoV-2، ویروس حاوی RNA که باعث COVID-19 می‌شود، ویروس آبله میمون یک ویروس DNA است. ژنوم آن با حدود ۲۰۰۰۰۰ واحد ژنتیکی رمزگذاری شده است درحالی‌که ژنوم SARS-CoV-2 بسیار کوچک‌تر است و تقریباً در حدود ۳۰۰۰۰ واحد ژنتیکی است. باید گفت که چنین ویروس‌هایی که بر پایه DNA هستند تمایلی به جهش ندارند، و نسبتاً پایدار بوده و احتمال کمتری برای تولید انواع دارند.

ماده ژنتیک RNA از DNA پایداری کمی دارد و در طول زمان جهش‌ های زیادی را در خود تجربه می‌کند. به همین دلیل ممکن است به‌ سرعت گونه‌های جدیدی از آن تولید شوند. این اتفاقی است که در رابطه‌ با ویروس کرونا افتاد. با این‌حال، این ویروس، به دلیل داشتن DNA تمایل کمتری به جهش داشته و در طول زمان سویه‌های جدیدی ایجاد نمی‌کند؛ به همین دلیل می‌توان آن را راحت‌تر به کمک واکسن مهار کرد.

همچنین، این دو ویروس نیز تا حدودی متفاوت منتقل می‌شوند. SARS-CoV-2 در هنگام صحبت، عطسه یا سرفه افراد آلوده به‌سرعت در هوا به‌ صورت قطرات ریز پخش می‌شود. ویروس آبله میمون به‌راحتی از طریق هوا پخش نمی‌شود و اغلب نیاز به تماس فیزیکی نزدیک با فرد آلوده یا لباس‌ها یا ملحفه‌های آلوده او دارد، پس شاید برای مقابله با این بیماری نیازی به استفاده از ماسک وجود نداشته باشد.

چگونه از آبله میمونی پیشگیری کنیم؟

در ابتدا در نظر داشته باشید که بهتر است به حیوانات خیابانی دست نزنید یا پس از آن دستان خود را به‌خوبی بشویید. به لاشه آن‌ها نیز نزدیک نشوید، چون ممکن است حامل بیماری باشند. اگر فردی در اطراف شما به این بیماری مبتلا شده است، برای جلوگیری از خطر، سعی کنید که به او نزدیک نشوید و تماس برقرار نکنید. هنگامی که در نزدیکی بیماران هستید نیز از دستکش و ماسک استفاده کنید.احتمالاً این بیماری در مقایسه با کرونا احتمال انتقال کمی دارد، اما تا زمانی که تحقیقات درمورد این بیماری کامل نشده است، بهتر است جانب احتیاط را در رابطه‌ با آن حفظ کنیم و از افراد بیمار فاصله بگیریم. ویروس‌شناسان به دنبال این هستند که درصد بیماری‌زایی آن را تخمین بزنند و حتی بررسی کنند که این افزایش در ابتدا از چه چیزی ناشی شده است.

• 

  مراقبت‌های ورود و خروج برای جلوگیری از گسترش بیماری

تاریخچه کوتاه آبله میمون

این ویروس برای اولین‌بار در سال ۱۹۵۸ در دانمارک کشف شد، زمانی که محققان متوجه بثورات پوستی آبله‌ مانند روی میمون‌های سینومولگوس شدند که از سنگاپور آمده بودند و در یک مرکز تحقیقاتی حیوانات نگهداری می‌شدند؛ به همین دلیل بود که ویروس آبله میمون نام‌گذاری شد. در دهه بعد نیز شیوع بیشتری در ایالات متحده در میمون‌های وارد شده از آسیا گزارش شد.اولین عفونت آبله میمون انسان در سال ۱۹۷۰ در استان اکواتور کنگو در یک نوزاد نه‌ماهه ثبت شد که در ابتدا تصور می‌شد آبله دارد. تا سال ۱۹۸۵، سازمان بهداشت جهانی ۳۱۰ مورد آبله میمون را در مناطق روستایی غرب و مرکز آفریقا ثبت کرده بود که اکثر آن­ها در کنگو بودند.

این امر باعث جستجوی منبع اصلی ویروس آبله میمون شد. درحالی‌که گمان می‌رود جوندگان مخازن اولیه آبله میمون هستند، هیچ شواهد مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد این حیوانات که برای گوشت شکار می‌شوند یا به‌عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شوند، ویروس را به انسان منتقل می‌کنند. با این‌حال، حداقل ۳۷ نفر از شش ایالت: ایلینویز، ایندیانا، کانزاس، میسوری، اوهایو و ویسکانسین پس از دست زدن یا نوازش سگ‌های آلوده بیمار شدند.

چرا موارد ابتلا به آبله میمون در حال افزایش است؟

در بخش‌هایی از آفریقای مرکزی و غربی که ویروس آبله میمون بومی است، موارد ابتلای انسان‌ها به آبله میمونی از دهه ۱۹۷۰ افزایش یافته است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ افزایش حداقل ۱۰ برابری را در تعداد موارد تأیید شده در پنج دهه گذشته تخمین زده است. این افزایش در کنگو که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ بیش از ۲۸۰۰۰ مورد را ثبت کرده است. در نیجریه نیز این بیماری در سال ۲۰۱۷ پس از ۴۰ سال دوباره ظهور کرده است.

یکی از دلایل بزرگ برای تشدید موارد آبله میمون، فرآیند ازبین‌ بردن آبله است. در سال ۱۹۸۰، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که آبله ریشه‌کن شده و واکسیناسیون پایان‌ یافته است. اما محققان نشان داده‌ اند که این روند واکسیناسیون قطع شده تنها ۸۵ درصد در برابر شیوع بیماری آبله میمون مؤثر است. خطر ابتلا به ویروس آبله میمون در افراد واکسینه شده تقریباً ۵ برابر کمتر از افراد واکسینه نشده است.

تشدید جنگل‌ زدایی می‌ تواند افراد بیشتری را در معرض ویروس قرار دهد. پاک‌ سازی جنگل‌ ها برای باز کردن راه برای مزارع و کشاورزی احتمالاً انسان را به حیوانات وحشی آلوده نزدیک‌تر می‌کند و فرصت‌هایی را برای ویروس ایجاد می‌کند که بین گونه‌های مختلف جانوری منتشر شود و افراد زیادی را آلوده کند. این روندی است که ویروس ابولا طی کرد و توانست درصد زیادی از مردم را آلوده کند.ویروس‌ها برای آنکه بتوانند بین گونه‌های مختلف جابه‌جا شوند نیاز دارند که تغییراتی در ساختار خود بدهند و برای انتقال بین گونه‌ها مؤثر باشند. آبله میمون نیز دستخوش تغییر شده و می‌تواند برای گونه انسانی مضر باشد، چراکه علاوه بر میزبان اولیه خود، می‌تواند انسان را میزبان دیگری بداند.

آبله میمونی در ایران شیوع پیدا کرده است؟

چند مورد مشکوک به ویروس آبله میمونی در ایران گزارش شده است، اما گفته می‌شود این موارد تنها مشکوک بوده‌اند و مبتلا به چنین بیماری نیستند. آن‌ها به آبله مرغان مبتلا بوده و در حال حاضر در کشور هیچ مورد قطعی مثبت این بیماری وجود ندارد. پس نگرانی در حال حاضر نیست، اما باید مراقبت‌های بهداشتی را جدی بگیریم تا هر احتمال همه‌گیری را کاهش دهیم.

• 

  نقشه شیوع بیماری تا ۲۱ می

نتیجه‌گیری

ویروس‌ها به کمک میزبان‌ های خود گسترش پیدا می‌کنند. سلول‌های میزبان بستری برای رشد ویروس‌ها را فراهم می‌کند و این امکان را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد که هزاران ویروس جدید را بسازند. با این‌حال، در آخر، وقتی ویروس‌ها کارشان با سلول‌ها تمام شد، آن‌ها را تخریب کرده و به بیرون می‌ریزند تا بتوانند جمعیت بیشتری از خود را بسازند.گاهی از اوقات نیز، آن‌ها می‌توانند گونه‌های دیگری را نیز آلوده کنند و به همین منوال سرعت رشد خانواده آن‌ها همین‌طور بیشتر می‌شود. ویروس‌ها همانند دیگر موجودات زنده می‌توانند دستخوش جهش شوند و همین امر به گسترش آن‌ها به گونه‌های دیگر کمک می‌کند. آبله میمون نیز راه خود را برای آلوده کردن انسان‌ها باز کرده و در دهه‌ها اخیر افراد زیادی را مبتلا کرده است.این بیماری امروز نیز در حال گسترش است، اما موارد قطعی آبله میمونی در ایران دیده نشده است. برای آنکه در برابر ویروس آبله میمون مقاوم باقی بمانیم و درگیر علائم بیماری آبله میمون نشویم، بایستی پیشگیری‌های لازم را انجام دهیم تا از شیوع این بیماری در کشور و خانواده خود جلوگیری کنیم.

منابع :

https://www.nationalgeographic.com/science/article/monkeypox-cases-are-risingheres-what-we-know-so-far

https://theconversation.com/what-is-monkeypox-a-microbiologist-explains-whats-known-about-this-smallpox-cousin-183499

خرداد ۱۹, ۱۴۰۱