هماتوکسیلین | Haematoxylin

در این مقاله به بررسی رنگ هماتوکسیلین و ترکیب آن با ائوزین می¬پردازیم که در رنگ آمیزی آزمایشات تشخیصی بالینی به ترتیب به عنوان رنگ بازی و اسیدی عمل می¬کنند و به ترتیب در اثر ترکیب با قسمت¬های اسیدوفیل و بازوفیل ترکیبات رنگی آبی و قرمز ایجاد می¬کنند. در ادامه بیشتر با این تکنیک رنگ آمیزی آشنا خواهیم شد.

کیت هماتوکسیلین – منبع رنگ هماتوکسیلین – رنگ آمیزی بافت با هماتوکسیلین – رنگ افتراقی (هماتوکسیلین) – رنگ سیتوپلاسم و هسته

توضیح ساختار و نوع عملکرد هماتوکسیلین

این رنگ همانند سایر رنگ­های بخش پاتولوژی و هماتولوژی برای رنگ آمیزی اجزای داخل سلولی و اهداف تشخیصی بالینی استفاده می­گردد. این رنگ همراه با ائوزین بکار می­رود که هر کدام ساختار مخصوص به خود را دارند. ساختار این رنگ به گونه­ای است که به تنهایی نمی­تواند به عنوان رنگ عمل کن بلکه باید با ترکیبی به عنوان تثبیت کننده مانند کاتیون آلومینیوم ترکیب شود تا به عنوان ترکیبی بازی به ساختارهای اسیدی مانند هسته وصل شود و آنها را به رنگ آبی درآورد.

در ساختار این رنگ نیز؛ پودر هماتوکسیلین، الکل اتیلیک مطلق، آلوم آلومینیوم، آب مقطر و اسید مرکوریک قرار دارد.

رنگ ائوزین نیز همانطور که آشنایی دارید به عنوان رنگ اسیدی عمل کرده و به ساختارهای بازی سلول مانند سیتوپلاسم وصل شده و آنها را به رنگ قرمز درمی­آورد. این رنگ نیز شامل آب مقطر، پودر ائوزین و تیمول است.

دقت تشخیص رنگ هماتوکسیلین

تجربیات آزمایشگاهی نشان می­دهد که دقت تشخیص این رنگ به اندازه­ای است که تنها برای آزمایشات روتین بالینی مناسب بوده و گزینه­ی مناسبی برای تشخیص­های پزشکی بسیار حساس نمی­باشد. همچنین برخی از اجزای سلول مانند کلاژن، رشته­های الاستیک و غیره با این روش رنگ نمی­گیرند. همچنین رنگ آمیزی بافت با هماتوکسیلین، حساس به تمیزی لام، دمای نگهداری نمونه و دقت اپراتور می­باشد و بر دقت آن اثر می­گذارد اما معمولا تشخیص رنگ و وضوح تصاویر با این رنگ قابل قبول است.

روش انجام

روش انجام تکنیک این رنگ بدین صورت است که ابتدا باید پارافین زدایی از نمونه بافت صورت گیرد تا رنگ آماده­ی کیت هماتوکسیلین وارد آن شود. لذا درون ظرف گزیلول به مدت ۵ دقیقه ضروری است. در مرحله­ی بعدی درصد­های مختلف نزولی الکل اتیلیک (۹۰، ۸۰ و ۷۰) فرو ببرید تا در طی ۳ دقیقه، آبدهی صورت گیرد. سپس لام­ها را با رنگ افتراقی (هماتوکسیلین) به مدت ۱۵ دقیقه ترکیب کنید و پس از اتمام زمان آن را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه با آب مقطر شستشو دهید. رنگ اضافی را باید با اسید الکل طی ۳ ثانیه حذف شود و پس از آن دوباره با آب مقطر شستشو دهید. در این مرحله برای اینکه رنگ­ آمیزی­های صورت گرفته تثبیت شوند، آنها را به مدت ۳ دقیقه در محلول کربنات لیتیوم قرار می­دهیم و سپس با آب مقطر شستشو می­دهیم. در نهایت نیز به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه نمونه را داخل ظرف حاوی محلول ائوزین فرو می­بریم و برای آبگیری در درصدهای مختلف صعودی الکل اتیلیک از ۷۰ به ۹۰ به مدت ۳ دقیقه فرو می­بریم.

در مرحله­ی بعدی نیز برای شفاف کردن نمونه آن را به مدت ۳ دقیقه در محلول گزیلول فرو می­بریم. اکنون آماده­ی مشاهده در زیر میکروسکوپ است.

هماتوکسیلین و استفاده از آن در رنگ آمیزی سلول برای آزمایشات روتین

هماتوکسیلین و استفاده از آن در رنگ آمیزی سلول برای آزمایشات روتین

منبع رنگ هماتوکسیلین

هماتوکسیلین که عامل مؤثر در تشخیص بخش­های مختلف داخل سلولی از جمله رنگ سیتوپلاسم و هسته است، از مغز درخت لاگ وود یا چوب سرخ (Logwood Tree) با نام علمی Haematoxylin Campechianum می­باشد که نام آن نیز از همین منطقه یا Campeche Mexico گرفته شده که درخت مذکور در آنجا رویش می­کند.

مقایسه­ی رنگ رایت گیمسا با هماتوکسیلین

همانطور که قبلا نیز بیان شد دقت این رنگ بیشتر برای آزمایشات بالینی روتین مناسب است و در برخی آزمایشات نسبت به رنگ رایت گیمسا دقت به مراتب پایین­تری دارد. به عنوان مثال این رنگ در مقایسه با رنگ رایت گیمسا برای بررسی و تشخیص متاستاز منفرد سلولی به ترتیب دارای دقت ۱۶ و ۴۶% است. یا به عنوان مثال در تشخیص بیماری­های معده و هلیکوباکتر پیلوری، این رنگ دقت ۷۷% داشت در حالیکه برای رایت گیمسا ۱۰۰% بود!

رنگ آمیزی بافت با هماتوکسیلین

پس از اینکه از دستورالعمل­های موجود در بخش «روش انجام» پیروی کردید، بهتر است با مکانیسم دقیق رنگ آمیزی بافت با هماتوکسیلین نیز آشنا شوید. این رنگ به تنهایی رنگ خاصی ندارد بلکه باید با کاتیونی مانند آلومینیوم (Al۳+) ترکیب شود تا بتواند به ساختارهای اسیدی داخل سلول مانند هسته و کروماتین­ها و غیره متصل شود و در اثر ترکیب با آنها در زیر میکروسکوپ آبی رنگ شود.

این رنگ نیز همیشه همراه با رنگ اسیدی ائوزین می­باشد که در اثر ترکیب با ساختارهای بازی سلول مانند سیتوپلاسم، در زیر میکروسکوپ قرمز رنگ دیده می­شوند و از این طریق با این رنگ – ائوزین برای رنگ آمیزی داخل سلول و تست­های تشخیصی بهره می­برند.

تشخیص بالینی بیماری با رنگ هماتوکسیلین و ائوزین

تشخیص بالینی بیماری با رنگ هماتوکسیلین و ائوزین

منابع:

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *